جیرفت شهر قلعه ها

جیرفت شهر قلعه ها
قلعه های گوناگونی در محدوده شهرستان جیرفت و عنبرآباد قرار دارد که اصلی ترین قلعه های که در دوره اسلامی از انها استفاده می شده است عبارتند از :  قلعه سلیمان ، قلعه سموران و قلعه طبق 
براساس منابع تاریخی از این قلعه ها تقریبا در تمام ادوار تاریخی بعد از اسلام تا ابتدای دوره صفوی استفاده می شده است . زمان ساخت و اولین استفاده از آنها به روشنی معلوم نیست اما بدون شک قدمت آنها بسیار زیاد است .
در روضه الصفا در مورد قلعه و چشمه سلیمان چنین آمده است (( عین سلیمان در اندرون قلعه ایست که آن را به سلیمان علیه السلام باز خوانند ودر حدود کرمان در سابق الایام چون پادشاه زاده که در آن قلعه بودی و آب آن چشمه خوردی البته بپادشاهی رسید ))
در مورد نام قلعه سلیمان یا سلیمانی روایت های متفاوتی وجود دارد ، وزیری در تاریخ کرمان آن را به قبیله سلیمانی ‌که در این محدوده سکونت داشته اند نسبت داده ، که سخنی ضعیف است .
چون قدمت نام قلعه سلیمان از قدمت حضور قبیله سلیمانی در این منطقه بسی دیرتر است .
برخی مردم محلی آن را به فرقه اسماعیلیان نسبت داده اند و حتی 
روستای اسماعیلی که در گویش محلی مردم به سومالی معروف است را به اسماعیلیان منسوب می دانند اما قلعه سلیمان از بقیه درست تر است .
معمولا در تاریخ ایران بسیاری از سازه های عجیب و غریب طبیعی و حتی انسانی که برای انسان دوره های بعد غیرقابل باور بوده است را به حضرت سلیمان نسبت می داده اند .
معتقد بودند حضرت سلیمان نبی به کمک جنیان این بناها ، قلعه ها و مناظر عجیب و غریب را ساخته است .
هنوز آب انبارهای قدیمی و بزرگ آن که در دیواره شمالی قلعه به روش حیرت انگیزی حفر شده اند موجود بودند و عجیب اینکه بعد از ماه ها بی آبی و بی بارانی تابستان هنوز در چاه ها و آب انبارهای آن آب فصل زمستان باقی مانده است تنها یک راه عبور برای رفتن به قلعه وجود دارد و سازه اصلی و مرکزی آن به گونه ای است که انسان فکر می کند کسی ان را تراشیده است در حالی که  طبیعی است و به مرور زمان در اثر تغییرات زمین شناسی به وجود آمده است .
به همین دلیل مردم از گذشته فکر می کرده اند چون انسان معمولی نمی تواند آن را چنین بتراشد وبر فراز کوه بنا کند آن را ساخت حضرت سلیمان دانسته اند و کم کم به نام قلعه سلیمان مشهور شده است.
این قلعه در قرن هفتم و هشتم هجری اهمیت بسیاری داشته و جنگ های بسیاری پیرامون این قلعه صورت گرفت . قلعه سلیمان و دیگر قلاع گرمسیرات کرمان در قرن هشتم هجری در تصرف قبایل اوغانی و جرمانی بودند و امیرمبارزالدین محمد و پسرش جلال الدین شاه شجاع در چندین دفعه برای سرکوب این قبایل سرکش به گرمسیرات کرمان لشکر کشیدند ، اما آنها به این قلعه ها پناه می آوردند وجان سالم به در می بردند .
قلعه سلیمان در قرن نهم هجری همچنان استفاده می شده است . در سال ۸۵۷ وقتی سلطان سنجر به کرمان لشکر کشید، حکومت کرمان در دست امیر قلدرویش پسر غناشیرین و حکومت بم در دست برادرش پیرمحمد بود سید طاهرالدین محمد فرزند شمس الدین ابراهیم از مشایخ معروف بم از وی خواست که از بم به قریه دهبکری برود . او نیز موافقت کرد و به قریه دهبکری رفت(( چون پیرمحمد به جبالبارز رسیدند رئیس غیاث الدین عبدالرحمن که در آن زمان کدخدای آن ولایت بود با امیرزاده متابعت فرمود و قلعه طبق را بدو سپرد و ممد ومعاون امیرزاده بود ودرآن چند روز برفت و قلعه سلیمان را گرفت ))
قلعه سلیمان برای فرزندان امیرحاجی محمد غناشیرین بسیار مهم بود . شجاع الدوله و الدین فردی به نام محمود فارسی را مسول قلعه سلیمان کرده بود اما با لشکر کشی الوند برای سرکوب اسکندر قرایوسف از خراسان ، محمود فارسی قلعه را به ملازمان الوند سپرد. همین شجاع الدوله والدین حاکم کرمان نیز مدت کوتاهی در قلعه سلیمان به دستور الوند میرزا زندانی بود
قلعه طبق:
قلعه طبق ، قلعه دیگری است که در قرن نهم هجری از آن استفاده می شده است . این قلعه امروزه در شهرستان عنبرآباد در دامنه جنوبی رشته کوه جبال بارز در روستای کویز قرار دارد در ۸۵۷ هجری ، پیرمحمد برای فرار از دست سلطان سنجر از بم و احتمالا از گردنه گمرکان یا زرناق به این قلعه پناه برد . از این قلعه توانست به قلعه سلیمان نیز دست یابد . این قلعه بعد از این نیز استفاده شد . پای ترکمانان قراقویونلو نیز به این قلعه کشیده شد. در ۸۶۰ هجری پیربوداق جهانشاه برای سرکوب امیرزاده الوند به این قلعه لشکر کشید .
((رایات نصرت شعار متوجه قلعه طبق شدند و چون به قلعه طبق رسیدند قلعه را محاصره کردند و به حرب مشغول شدند که ناگهان خبر رسید که سیدعالی مرتبت حضرت سید طاهرالدین محمد را شهید کردند )) 
سید طاهرالدین محمد در بم توسط یکی از گماشتگان الوند میرزا به نام عبدالله کشته شد.
قلعه سموران :
قلعه سموران قلعه قدیمی دیگری است که حدود دو الی سه فرسنگ بیشتر با قلعه طبق فاصله ندارد . این قلعه نیز در ادوار تاریخی به ویژه اواخر دوره سلجوقیان استفاده می شده است . از این قلعه در منابع دوره تیموری اما در ذیل حوادث مربوط به سلجوقیان ذکر شده است . از انجا که قلعه های نزدیک به ان در قرن نهم هجری استفاده می شده اند احتمال نیز می رود در قرن نهم از این قلعه استفاده می شده است هرچند که مدارکی مستند برای این ادعا تاکنون یافت نگردیده است .